Jakie są główne przyczyny raka prostaty?

Prostata, nazywana również stercz lub gruczoł krokowy to nieduży lecz bardzo ważny narząd męskiego układu moczowo-płciowego. Zlokalizowana jest w ciele mężczyzny w miednicy, poniżej pęcherza moczowego, a z drugiej strony dotyka przedniej ściany odbytu. Kształt gruczołu krokowego przypomina kasztan lub orzech włoski. Prawidłowe wymiary zdrowej prostaty nie przekraczają 40 mm x 35 mm x 35 mm. Prostata odpowiada za produkcję gęstej i mętnej białawej cieczy wchodzącej w skład ejakulatu. Płyn ten jest nośnikiem plemników i ma za zadanie dostarczać im wartości odżywczych.

Wśród czynników ryzyka wystąpienia raka prostaty możemy wymienić:

• wiek pacjenta – statystycznie istotny wpływ na prawdopodobieństwo zachorowania na raka prostaty ma wiek chorego. Jakkolwiek komórki raka prostaty mogą rozwijać się u 30 i 40-latówk, to większość przypadków rozwija się u 50-latków. Dlatego tak ważna jest profilaktyka raka prostaty. Przyjmuje się, iż badanie gruczołu krokowego powinno być wykonywane co dwa lata u mężczyzn w wieku 30-45 lat, a u pacjentów po 45 roku życia raz w roku.
• uwarunkowania genetyczne jako przyczyna raka prostaty – mężczyźni, u których w najbliższej rodzinie (u ojca lub brata) wystąpiły przypadki nowotworu gruczołu krokowego, są dwukrotnie bardziej narażeni na tą chorobę,
• rasa pacjenta – badania nad występowaniem raka stercza potwierdzają, iż u mężczyzn rasy negroidalnej rak prostaty występuje statystycznie częściej
• otyłość i dieta wysokotłuszczowa – najnowsze badania potwierdzają wpływ otyłości na ryzyko wystąpienia raka gruczołu krokowego

Jakie są objawy raka gruczołu krokowego?

Rozwój raka prostaty przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów i chory może nawet nie być świadomy jego rozwoju. Mamy wtedy do czynienie z bezobjawową postacią raka prostaty. Od pojawienia się pierwszych komórek rakowych do wystąpienia jawnych objawów raka prostaty może upłynąć nawet kilkanaście lat. Co ciekawe często zdarza się, że podczas sekcji zwłok wykonywanej na zmarłym z innych powodów okazuje się, że sekcja wykazała istnienie komórek rakowych prostaty. Najczęstszym objawem przypadków raka prostaty jest powiększenie stercza prowadzące do dolegliwości związanych z oddawaniem moczu. Inne objawy, które mogą sugerować, że pacjent ma raka prostaty i na które powinniśmy zwracać uwagę to:

Zobacz również: Układ moczowy ważne aby był zdrowy, Czy ortopeda robi USG?, Zapalenie wyrostka robaczkowego

• dolegliwości związane z oddawaniem moczu, takie jak słaby lub przerywany strumień moczu, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza po oddaniu moczu, częsta, zwłaszcza w nocy potrzeba oddawania moczu, trudności w zatrzymaniu lub rozpoczęciu oddawania moczu),
• zaburzenie w oddawaniu stolca
• bóle podbrzusza niewiadomego pochodzenia, zwłaszcza podczas siedzenia,
• uczucie nacisku na pęcherz moczowy,
• uczucie bólu i pieczenie podczas mikcji lub wytrysku,
• nawracające choroby zapalne gruczołu krokowego,
• podwyższone stężenie PSA (jest to swoisty antygen sterczowy),
• wykryte nieprawidłowości prostaty wykryte podczas badania per rectum,
• krew w moczu lub spermie,
• schorzenia układu kostnego – dotyczy to zaawansowanych przypadków raka stercza i wynika z częstych przerzutów nowotworu prostaty na kości.

Diagnostyka – jak rozpoznać raka prostaty?

Podobnie jak w przypadku innych chorób onkologicznych wczesne wykrycie raka gruczołu krokowego jest kluczowe dla rokowań chorego. Podstawowym badaniem, które u mężczyzn po 45 roku życia powinno być wykonywane raz w roku jest oznaczenie całkowite PSA w badaniu krwi. Prawidłowe wartość stężenia PSA w surowicy krwi wynosi od 0 do ok. 4 ng/ml. Podwyższone stężenie PSA nie zawsze musi oznaczać wykrycia raka prostaty, natomiast powinno skłonić pacjenta do dalszego badania. Podczas wizyty u urologa lekarza bada prostatę palcem przez odbytnicę (łac. per rectum) pod kątem wielkości, kształtu i umiejscowienia. W szczegółowym badaniu urolog może wspomagać się diagnostyką obrazową:

• najszybszym i najbardziej dostępnym badaniem jest USG prostaty. Może być ono wykonane przez powłoki brzuszne lub przezodbytniczo (badanie TRUS). Badanie to pozwala precyzyjnie zmierzyć wymiary i objętość oraz ogólny stan stercza;
• przy konieczności szczegółowego badania w diagnostyce raka prostaty wykorzystuje się rezonans magnetyczny. Zapewnia on najdokładniejsze obrazowanie stercza.

Wczesna diagnostyka raka prostaty daje największe szanse na podjęcie skutecznego leczenia. Na wczesnym stopniu zaawansowania raka gruczołu krokowego rokowania raka prostaty są zdecydowanie lepsze. Pamiętajmy o tym!

Leczenie raka prostaty? Jakie metody leczenia nowotworu gruczołu krokowego stosujmy najczęściej?

Leczenie raka prostaty zależy od rozpoznania i przebiegu schorzenia u konkretnego pacjenta. We wczesnym stadium choroby często wystarczające jest systematyczne monitorowanie prostaty bez podejmowania leczenia. Działanie takie ma na celu opóźnienie wystąpienia ewentualnych powikłań związanych z podjęciem leczenia raka gruczołu krokowego. U pacjentów w bardziej zaawansowanym stadium choroby, lecz dobrze rokującym stosuje się leczenie chirurgiczne raka prostaty (radykalną prostatektomię), czyli całkowite usunięcie gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi. Taką terapię podejmuje się głównie u pacjentów bez odległych przerzutów raka prostaty, u których przewidywany czas przeżycia przekracza 10 lat. Operacja ta może być wykonywana tradycyjnie lub metodą laparoskopową. Kolejną metodą leczenie raka stercza w zaawansowanym stadium jest radioterapia. Stosuje się ją jako uzupełnienie lub alternatywa do leczenia operacyjnego. Terapia ta polega na naświetlaniu komórek nowotworowych promieniowaniem jonizującym, co prowadzi do ich obumierania.
W zaawansowanym stadium choroby stosuje się terapię hormonalną. Jej celem jest blokowanie działania męskich hormonów i tym samym ograniczenie wzrostu komórek rakowych odżywiających się testosteronem. Po dłuższym czasie stosowani terapii hormonalnej rak prostaty może stać się oporny na jej działanie i wtedy u części chorych stosuje się chemioterapię.