Uszkodzenie chrząstki stawowej

Chrząstka stawowa to tkanka łączna, którą znajdziemy we wszystkich stawach ludzkiego organizmu. Najważniejszą funkcją chrząstki stawowej jest zapewnienie właściwego przemieszczania się pomiędzy ruchomymi częściami stawu. W porównaniu do kości charakteryzuje się wielokrotnie mniejszą wytrzymałością na ciśnienie i rozciąganie, a swoją funkcję spełnia dzięki wyjątkowej gładkości i odporności na tarcie.
Chrząstka stawowa charakteryzuje się również sprężystością i dzięki temu dostosowuje się kształtem pod wpływem ucisku wywołanego ruchami stawów. Z upływem czasu traci ona swoją początkową sprężystość oraz zmienia barwę na nieco bardziej żółtą.
Grubość chrząstki stawowej różni się w zależności od stawu, ale także od umiejscowienia chrząstki w obrębie tego samego stawu. Może ona mieć od 0,2 mm do 6 mm (w strzałkowej listewce rzepki), a średnia jej grubość to 2-3 mm.

Co uszkadza chrząstkę stawową?

Możemy wskazać kilka najczęstszych przyczyn uszkodzenia chrząstki stawowej:

1. Urazy – tego typu uszkodzenie chrząstki stawowej występujące najczęściej u młodych osób ze zdrową chrząstką, spowodowane mechanicznym działaniem. W wyniku nieszczęśliwego upadku, kopnięcia czy stłuczenia stawu chrząstka może ulec odkształceniu lub pęknięciu.
2. Przeciążenie stawu – osoby uprawiające zawodowo sport lub ćwiczące amatorsko lecz nadmiernie obciążające stawy przez dłuższy okres czasu narażone są zużycie chrząstki. Przeciążenie stawu może także wynikać z nadwagi i otyłości, które również przyspieszają degradację chrząstki stawowej – u osób starszych dotyczy to przede wszystkim stawów kolanowych i stawów biodrowych
3. Długotrwałe unieruchomienie stawu – W chrząstce stawowej nie występują naczynia krwionośnie, a sama tkanka odżywia się poprzez ruch podczas którego wchłania substancje odżywcze z płynu stawowego. Przy braku ruchu chrząstka stawowa nie jest odżywiana i dochodzi do jej degeneracji

Objawy uszkodzenia tkanki chrzęstnej

Pacjenci u których stwierdzono uszkodzenie tkanki chrzęstnej w kolanie zgłszają kilka powtarzających się objawów:

• dolegliwości bólowe w obrębie stawu, dokładnie w miejscu uszkodzenia chrząstki, przy czym ból stawów jest ostrzejszy po wysiłku fizycznym obciążającym kolano
• wysięki stawowe
• ograniczona ruchomość stawu kolanowego i uczucie sztywności stawu,
• odgłosy tarcia wewnątrz stawu podczas jego zginania
• w skrajnych przypadkach, przy ułamaniu się części chrząstki stawowej w kolanie może dojść do zablokowania stawy

Jak leczyć uszkodzenie chrząstki stawowej w kolanie?

Na wizycie u lekarza ortopeda przyprowadza wywiad i badanie kliniczne. Do właściwego diagnozowania stanu uszkodzenia chrząstki stawowej konieczne będzie przeprowadzenie badań obrazowych. W zależności od przypadku konkretnego pacjenta może to być zdjęcie RTG, wykonanie badania USG stawu kolanowego lub rezonansu magnetycznego. Proces leczenia wskazany przez ortopedę zależeć będzie od zdiagnozowanego stopnia uszkodzenia tkanki. Zgodnie z przyjętą 4-stopniową skalą chondromalacji według Outerbridge’a wyróżnia się:
0 – chrząstka prawidłowa
I stopień – spluszowacenie i zmiękczenie (obrzęk),
II stopień – pęknięcia i fragmentacja niepełnej grubości (szczeliny <1,25 mm),

III stopień – pęknięcia pełnej grubości (szczeliny >1,25 mm) sięgające do kości podchrzęstnej bez odsłonięcia kości,
IV stopień – ubytki odsłaniające kość podchrzęstną.
W przypadku pacjentów z I i II stopniem uszkodzenia tkanki chrzęstnej, przy uwzględnienia ogólnego stanu zdrowia pacjenta, stosuje się leczenie zachowawcze, w tym:

• iniekcje dostawowe z preparatów kwasu hialuronowego, osocza bogatopłytkowego PRP lub terapia Orthokine
• rehabilitacja
• leczenie farmakologiczne
  W przypadku pacjentów u których zdiagnozowano III i IV stopnień uszkodzenia chrząstki najczęściej konieczne będzie wprowadzenie leczenia operacyjnego.